دو اقتصاددان مشهور دانشگاه هاروارد، کارمن رینهارت و کن راگاف، در مقاله ای که در سال 2010 در بخش «مقالات و پروسیدینگهای» امریکن اکانامیک ریویو ارایه و چاپ کردند به بررسی رابطه بین میزان بدهی کشورها و رشد اقتصادی پرداختند و ادعا کردند که سطح بدهی های خیلی بالا (نسبت بدهی به جی-دی-پی بالای 90 درصد) رابطه منفی معنی داری با رشد اقتصادی دارد. این مقاله به شدت توسط سیاستگذاران مورد ارجاع قرارگرفت به نحوی که به ادعای پل کروگمن، این مقاله پرنفوذترین مقاله اقتصادی دوسال اخیر بوده (450 ارجاع در دو سال) و اثرگذاری بسیار جدی ای در مناظره های سیاستهای ریاضتی یونان داشته است.

یک دانشجوی دکترای دانشگاه ماساچوست در امهرست، توماس هرندن، در حالی که در حال انجام تمرین یکی از درسهایش بوده متوجه میشود که در محاسبات مقاله فوق اشکالاتی وجود دارد: اولا برخی از کشورها از دیتا حذف شده اند. ثانیا وزندهی معادلات درست صورت نگرفته و درنهایت یکی از فرمولهای فایل اکسل کلن غلط است! آنها نشان می دهند که اگر همه این موارد اصلاح شوند، نتیجه مقاله از یک «رابطه منفی و معنی دار آماری» به یک «رابطه مثبت اما بدون معنی آماری» تغییر می کند! به عبارتی، نتیجه این مقاله به کل غلط است! (داستان کامل را به نقل از بی بی سی اینجا بخوانید)

حالا مقصر اینکه از این مقاله برای توجیه سیاستهای ریاضتی استفاده شده (و در نتیجه اثر منفی بزرگی روی معیشت میلیونها انسان پدید آمده) کیست؟  همه اقتصاددانها؟ اما جامعه اقتصاددانها از ابتدا به این مقاله به دیده تردید نگاه کرد. اولا، این مقاله در بخش «مقالات و پروسیدینگها» چاپ شده بود که بخشی است که مقالات آن بدون ریویو چاپ میشوند. ثانیا، جمع بزرگی از اقتصاددانها از همان ابتدا به «علیت» این رابطه تردید وارد کرده بودند و مدعی بودند که خیلی وقتها جهت علی از کاهش رشد اقتصاد به افزایش بدهی است و نه برعکس. اما در این میان، سیاستگذاران طرفدار سیاستهای ریاضتی از این مقاله به نفع خودشان استفاده کردند و آنرا نظر «اقتصاددانان» دانستند. اما خب، سیاستگذار داستان ما هم به سراغ مقاله ای از دو استاد بسیار مطرح رفته و نمی توان او را صددرصد مقصر دانست. شاید هم مقصر نویسندگانی اند که با اشتباهات عمدی یا غیرعمدی فاحش چنین نتیجه ای را تولید کرده اند. نمی دانم.